ESİAD, “Avrupa’da yaşanan enerji krizi karşısında siyasi ve ekonomik gelişmeler ile Türkiye’nin durumu” konulu çevrimiçi toplantı düzenledi. Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, Küresel güçlerin birbirine meydan okumasının bir yansıması olan gelişmelerin çok iyi irdelenmesi gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Fuat Keyman, çok kutuplu bir dünyaya gidildiğini hem çatışma hem de iş birliklerinin aynı anda yaşandığını vurguladı. Emekli Büyükelçi Selim Kuneralp de AB’nin enerji birliği girişimlerini anlattı.
Ege Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (ESİAD), düzenlediği çevrimiçi toplantıda İstanbul Politikalar Merkezi Direktörü, Sabancı Üniversitesi Kurumsallaşma ve Toplumsal Katkı Süreçlerinden Sorumlu Rektör Yardımcısı ve Uluslararası İlişkiler öğretim üyesi Prof. Dr. Fuat Keyman ve Emekli Büyükelçi Selim Kuneralp’i ağırladı.
Toplantının açılışında konuşan ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, Avrupa ve Dünya ekonomisinin Covid-19 etkilerinden kurtulmaya çalıştığı bir süreçte Rusya Ukrayna Savaşı’nın ekonomiye ciddi darbe vurduğunu söyledi. Küresel güçlerin birbirine meydan okumasının bir yansıması olan bu savaşın iyi irdelenmesi gerektiğini söyleyen Zorlu, “Bu süreçte Çin ve Rusya’nın güç birliği karşısında ABD ve Avrupa Birliği’nin ticaret savaşına hammadde savaşı da eklendi. Var olan sıcak savaş küresel enerji krizine dönüşüyor, üretim ve gıda taşıma maliyetlerini de artırdığı için tüketicileri de doğrudan etkiler hale geldi” dedi. Türkiye’de enerji fiyatlarının yükseldiğini, sanayicilerin üretime devam etmekte zorlandığını vurgulayan Zorlu, “Yüksek döviz kuru ve enflasyon nedeniyle sanayiciler hammadde temininde zorlanıyor. Enerji ithalatı için ödenen tutar 1 yılda yüzde yüz artış gösterdi. Bu da Türkiye’nin elini zorlaştırıyor” diye konuştu.
Keyman: “Yeni dünya düzeni kuruluyor”
Prof. Dr. Fuat Keyman, konuşmasına küreselden ulusala enerji ve enerji güvenliğini anlatarak başladı. Rusya Ukrayna Savaşı’nın etkilerinin büyük olduğunu belirten Keyman, “bu savaşın geleceği nasıl olacak, diplomatik bir şekilde çözülecek mi yoksa nükleer risk mi oluşacak tartışması artan oranda büyüyor” dedi. 1945 sonrası kurulan uluslararası sistemin sonuna gelindiğini ve sistemsel değişikliğin söz konusu olduğunu söyleyen Keyman, “Savaşın sebepleri arasında bu da bulunuyor. ABD-Çin rekabetinin gölgesinde, batı ile batı dışı güçler arasında dengelerin yeniden kurulma sürecini yaşıyoruz” dedi.
Yeni iş birliklerinin de yeni sistemle kurulmaya başlandığını hatırlatan Keyman, “Savaşın tetiklediği bir diğer konu, küreselleşmede de kriz olması. Sadece güvenlik, ekonomi alanında değil enerjinin yanında gıda krizi de gündemde. Çok ciddi bir resesyon ve enflasyon sorunu var” dedi. Keyman, çok kutuplu bir dünyaya gidildiğini hem çatışma hem de iş birliklerinin aynı anda yaşandığını vurguladı. Enerji konusunda Avrupa’nın büyük hatalar yapsa da çok büyük risk altında olmadığını söyleyen Keyman, “Avrupa’nın bu kış büyük bir kriz yaşayacağını düşünmüyorum. Rusya’nın doğalgaz kartının çok etkili olduğu fikrine katılmıyorum. 2023 yılı kışında bir belirsizlik olsa da önümüzdeki kış Avrupa sorun yaşamayacaktır” diye konuştu.
Türkiye’nin temiz, yenilenebilir enerjiye yönelmesinde engel olmadığını söyleyen Keyman, “Özellikle enerji yatırımında güneş ve rüzgar enerjisi ağırlığı artıyor. Türkiye’de büyük şirketlerin ve kilit kentlerdeki ekonomik aktörlerin yeşil ajanda dediğimiz çalışmalarının devletten çok daha ileride olduğunu görüyoruz” dedi.
Kuneralp: “AB Enerji Birliği kurulamadı”
Emekli Büyükelçi Selim Kuneralp, AB’nin enerji politikası ve enerji birliği girişimlerini anlattı. Kuneralp, “Bugüne kadar enerji birliğini kuramamışlardı. AB ülkelerinde devletlerin ve hükümetlerin rolü çok sınırlı kaldı, çünkü tedarik ve strateji şirketler üzerinden yürütülüyor. Bu şirketler üstelik birbirine rakipler. Bunun altında 27 AB ülkesinin gaz ve petrol tedarik ihtiyaçları aynı olmaması da yatıyor. İhtiyaç ülkeden ülkeye değişiyor, bu da ortak bir zemin yaratmada sıkıntı yaratıyor” dedi.
Kuneralp: “Putin’in de Avrupa’nın da öngörüleri tutmadı”
Rusya Ukrayna Savaşı’nı da değerlendiren Kuneralp, Putin’in savaş öncesi planlarının tutmadığını söyledi. Rejimi değiştirme hedefiyle yola çıkan Putin’in bunu başarmasının kolay olmadığını gördüğünü söyleyen Kuneralp, “Savaş karşısında AB’nin tepkisi çok sert oldu, Putin, beklediği tepkinin üzerinde bir tepki gördü. Bu yaptırımlar sadece Rusya’ya değil Avrupa şirketlerine de büyük zarar verdi” diye konuştu.
